استان فارس یکی از تاریخی ترین شهرهای ایران است که آثار تاریخی موجود در این شهر نشان از تاریخ غنی این شهر دارد. استان فارس علاوه بر آثار تاریخی شگفت انگیز، بناهای فرهنگی و جاذبه های طبیعی بسیاری دارد که هر کدام از آنها می توان باعث جذب تعداد زیادی گردشگر به این منطقه شود. شهر آباده یکی از بهترین مناطق گردشگری استان فارس محسوب می شود که به آثار تاریخی متعدد خود مشهور است. قلعه ایزدخواست آباده یکی از جاذبه های تاریخی این شهر است که در این مقاله از همیار تریپ به معرفی آن می پردازیم پس در ادامه با ما همراه باشید.
آشنایی با قلعه ایزدخواست در آباده
این قلعه قدمتی دو هزار ساله دارد و از عجایب شهرسازی و مهندسی ایران باستان است. این قلعه شگفت‌انگیز روی صخره‌ای رسوبی بنا شده و در فهرست آثار ملی نیز به ثبت رسیده است. در اطراف قلعه ایزدخواست خانه‌های روستایی وجود داشت و تا حدود ۲۰۰ سال پیش ساکنانی در آن زندگی می‌کردند.
اکنون ویرانه‌ای از خانه‌ها باقی مانده و به محلی غیرقابل‌سکونت تبدیل شده است. بسیاری از جهانگردان خارجی در سیاحت‌نامه‌شان از قلعه ایزدخواست نام برده‌اند. همچنین خوشبختانه تصویرهایی از دوران قدیم دژ ایزدخواست در دسترس است و نقاشانی چند این قلعه را به تصویر کشیده‌اند. در سال ۱۸۱۵ چارلز هیث، در سال ۱۸۴۰ اوژن فلاندن و در سال ۱۹۲۰ هارولد وستون نقاشی دژ را کشیدند. در سال ۱۸۷۳ نیز ارنست هولستر، عکاس آلمانی، از دژ ایزدخواست عکاسی کرد.
تاریخچه قلعه ایزدخواست فارس
شهر باستانی ایزدخواست زادگاه تمدنی غنی در دوران خود بوده. برخلاف ظاهر امروزی آن که بی آب و علف و متروکه است، روزگاری شهری بزرگ و دژی مستحکم در این مکان آن را تبدیل به یک قطب مهم کرده بود. قدمت این شهر باستانی به دوران ساسانی باز می‌گردد و البته که بناهایی از دوران صفوی نیز در نزدیکی اینجا به چشم می‌خورند. از نام‌های دیگر این قلعه می‌توان به قلعه سرسنگ یا قلعه کهنه اشاره کرد. این دژ نخستین بنای طبقاتی در دنیا محسوب می‌شود و مردم با سکونت در آن برای نخستین‌بار در جهان آپارتمان‌نشینی را تجربه کردند.
نکته جالب درباره دژ ایزدخواست شباهت آن با ارگ بم است. ارگ بم بزرگترین سازه خشتی دنیا به شمار می‌آید که در اثر زلزله سال ۱۳۸۲ تقریبا از بین رفت؛ البته خوشبختانه در همان سال بازسازی شد. بعد از ارگ بم، دژ ایزدخواست بزرگترین قلعه خشتی در دنیا به شمار می‌آید. قلعه ایزدخواست در جنوب شرقی شهر ایزدخواست، در شکافی در زمین و نزدیک یک رودخانه خشک ساخته شده که به‌دلیل قرار گرفتن در این شکاف، از دید بسیاری از مردم پنهان مانده است.
ویژگی های قلعه ایزدخواست در آباده
زمانی که کمی در این شهر باستانی قدم بزنید، ناگهان در قسمت جنوب شرقی چشمتان به یک دژ بسیار بزرگ خواهد خورد. بزرگی این دژ به حدی است که در نگاه اول مات و مبهوت عظمت آن خواهید شد. یک بنای خشتی بزرگ و طبقاتی که در یک نقطه مرتفع ساخته شده است.
جالب است بدانید که در طول تاریخ، قلعه ایزدخواست اولین بنای خشتی چند طبقه است. وسعت این قلعه خشتی بسیار زیاد بوده و در کنار ارگ بم می‌توان آن را سنجید. البته شاید تعجب کنید اگر متوجه شوید که بعد از ارگ بم، قلعه ایزدخواست بزرگترین قلعه خشتی جهان است و نام آن در سازمان جهانی میراث فرهنگی ثبت شده است.
معماری قلعه ایزدخواست در آباده
قلعه ایزدخواست همانند یک پدر دلسوز از خانواده خود در طول تاریخ به خوبی دفاع کرده. در حقیقت مهم‌تر از نحوه ساخت و معماری این قلعه، مکان قرارگیری آن است که بسیار هوشمندانه و عالی انتخاب شده است. قلعه ایزدخواست روی ارتفاعی حدود پنج تا پانزده متری واقع شده. تنها قسمت غربی، ارتفاعی هم سطح زمین دارد و همین مساله باعث شده تا دشمنان قادر به نفوذ نباشند.
قسمت عمده‌ای از شکوه و عظمت قلعه ایزدخواست نیز دقیقا به همین خاطر است. در میانه های قلعه، آتشکده قرار داشته که نشان از رونق و اهمیت این قلعه در دوران گذشته است.
حمامی بسیار زیبا نیز در گوشه ای از این قلعه طبقاتی قرار دارد که از مهم ترین بناهای عمومی حاضر در این بنا می باشد. از قلعه ای که روزی نفوذ به آن غیر ممکن بوده، اکنون به جز ویرانه بناهای آن چیزی باقی نمانده است. عکاسان بسیاری از از دوره قاجار به بعد به عکاسی از این بنای باشکوه پرداخته اند. “آنتوان سوروگین” از جمله این عکاسان هستند که یادگارهای کم نظیری از آن بر جای گذاشته اند. برخی از جهانگردان و هنرمندان قدیمی تر هم نقاشی های زیبایی را از این قلعه شگفت انگیز کشیده اند.
دسترسی به قلعه ایزدخواست چگونه است؟
شهر ایزدخواست از توابع شهرستان آباده در استان فارس محسوب می‌شود. برای دسترسی به قلعه ایزدخواست از آباده، خود را به میدان آزادی و از آنجا به بزرگراه آباده-شهرضا برسانید. در کمتر از یک ساعت به ایزدخواست خواهید رسید. اگر مسافر مسیر اصفهان به شیراز هستید، ایزدخواست در حدود یک ساعتی شهرضا قرار دارد.
مسیر شیراز تا قلعه ایزدخواست: حدود ۳۴۰ کیلومتر
مسیر اصفهان تا قلعه ایزدخواست: حدود ۱۵۰ کیلومتر
آدرس: استان فارس، بخش مرکزی شهرستان آباده، جنوب شرقی شهر ایزدخواست