اگر قصد دارید یک سفر فوق العاده را تجربه کنید، پیشنهاد می کنیم که به شیراز سفر کنید. شیراز یکی از بهترین شهرهای ایران است که بازدید از جاذبه های توریستی آن می تواند تا مدت ها در خاطر شما باقی بماند. خانه تاریخی قوام جزو خاص ترین جاذبه های گردشگری شیراز است که در این مطلب از همیار تریپ به معرفی آن می پردازیم پس در ادامه همراه ما باشید.
آشنایی با خانه تاریخی قوام شیراز
باغ و عمارت نارنجستان قوام که امروزه با عنوان موزه نارنجستان در اختیار دانشگاه دولتی شیراز است، تا پیش از سال ۱۳۵۸ خورشیدی، محل تحقیقات موسسه آسیایی دانشگاهی پهلوی تحت نظارت و سرپرستی پروفسور پوپ بوده است. در سال ۱۲۵۲ احمد قوام ملقب به قوام السلطنه به عنوان حاکم فارس منصوب گردید. وی در محل سکونت خود این بنای تاریخی باشکوه را احداث نمود که امروزه به باغ نارنجستان قوام معروف است.
تاریخچه ساخت خانه قوام شیراز
این عمارت متعلق به قوام الملک اول بود. خانهٔ قوام یا باغ نارنجستان قوام، در دورهٔ قاجار محل اقامت حاکم شیراز بود. این عمارت توسط چند نسل از خاندان قوام پی‌ریزی، احداث و تکمیل شد. لقب «نارنجستان» هم از درختان نارنج حیاط این عمارت می‌آید. امروزه این مکان با عنوان موزهٔ نارنجستان در اختیار دانشگاه شیراز قرار دارد. خانهٔ قوام بین سال‌های ۱۳۴۸ تا ۱۳۵۸ خورشیدی مورد استفادهٔ موسسه آسیایی دانشگاه پهلوی، تحت سرپرستی آرتور اپهام پوپ، ایران‌شناس معروف بود.
ویژگی های خانه قوام شیراز
اندرونیِ قوام یا خانه قوام اثری از دوران زندیه نه چندان خوش است که در گذشته حمام گچینه و سه خانه در اطرافش نیز وجود داشت ولی امروزه همه آن‌ها جدا شده‌اند. در آن روزها ساختمان نارنجستان با مساحت حدود ۹۴۰ متر مربع شامل دو قسمت شمالی و جنوبی بود و در زمینی به مساحت ۳۵۰۰ متر قرار داشت. در حدود ۲۵۶۰ متر محوطه‌سازی برای این باغ صورت گرفت.
بیشتر بخوانید: نقش رستم؛ جاذبه ای تاریخی در شهر شیراز
معماری دیدنی خانه قوام شیراز
تمامی هنرهای اصیل ایرانی در معماری باغ نارنجستان قوام به کارگرفته شده اند تا یکی از حیرت انگیزترین آثار معماری جهان ساخته شود. بسیاری از هنرهای اصیل ایرانی در این بنا در اعلا ترین حد خود جلوه گر می شوند. از این روست که می توان باغ نارنجستان قوام را جلوه گاه تمام عیار هنرهای ایرانی دانست. اصل تقارن یکی از مهم ترین اصولی است که به کارگیری آن را در جای جای عمارت نارنجستان قوام شیراز می توان دید. حالت هماهنگ موزون قرارگیری اتاق ها و بناها و نیز تزئینات معماری از جمله مواردی است که با اندکی دقت و حتی با نگاهی کاملا غیرتخصصی در بازدید از این بنا می توان متوجه شد.
چشم انداز خانه قوام شیراز
اتاق هایی که در دو سوی راه پله ها قرار گرفته اند، نیز با حالتی متقارن طراحی شده اند. اساسا تقارن در معماری سنتی ایرانی بر کالبد تمامی بناها حاکم است و به نوعی می توان آن را اصل انتظام دهنده فضاها دانست. البته تجانس و هم نشینی عناصر موجود یکی دیگر از اصولی است که در معماری باغ نارنجستان قوام و سایر آثار معماری برجای مانده ایرانی به شدت رعایت می شود. در رابطه با معنی تقارن در معماری ایرانی باید این توضیح را ارائه داد که تقارن در معماری ایرانی به معنای قرار گیری در بخش از بنا به حالت یکسان در نسبت با یک محور یا عنصر میانی است.
نکته جالب معماری باغ قوام شیراز
یکی از نکات جالب توجه در رابطه با معماری باغ نارنجستان قوام آن است که تمامی بیست اتاق موجود در این بنا به غیر اخرین اتاق در ضلع شرقی همگی به هم راه دارند. شاید علت این امر، وجود خطرات جانی و مالی برای ساکنین و اهالی خانه به خاطر شرایط سیاسی بوده است.
نحوه ساخت بخش های مختلف باغ قوام شیراز
در باغچه ها، حیاط ها، ایوان ها و اتاق های فضای مرکزی و تالارهای باغ نارنجستان قوام رعایت اصل تقارن را به خوبی می توان مشاهده کرد. بالای ایوان عمارت اصلی خانه قوام سه هلالی دیده می شود که در نسبت متقارنی با یک دیگر طراحی و ساخته شده اند. با وجود آنکه باغ نارنجستان قوام در دوران قاجاریه ساخته شده است اما بسیاری از عناصر معماری دوران زندیه را می توان در آن دید. اصل طرح بنای عمارت خانه قوام و نیز ایوان دو ستونی آن طبق متد معماری زندیه است.