در لیست بهترین شهرهای ایران برای انجام سفرهای توریستی، نام سمنان دیده خواهد شد. سمنان یکی از زیباترین شهرهای ایران است که جاذبه های گردشگری زیادی در آن دیده می شود که می تواند برای گردشگران جذاب باشد و یکی از این جاذبه های توریستی، مقبره بایزید بسطامی است. در این مقاله از همیار تریپ به معرفی آرامگاه بایزید بسطامی در سمنان می پردازیم پس در ادامه با ما همراه باشید.
آشنایی با آرامگاه بایزید بسطامی سمنان
آرامگاه بایزید بسطامی در شهر بسطام در استان سمنان و در 6 کیلومتری شهرستان شاهرود قرار گرفته است. این مجموعه آرامگاهی شامل یک مسجد و چند آرامگاه است. ابویزید طیفور بن عیسی بن آدم بن سروشان بسطامی معروف به « بایزید بسطامی» که در عالم فرهنگ و ادب به «سلطان العارفین» مشهور است، از جمله نامدارترین عارفان قرن سوم هجری قمری در ایران به شمار میرود. مهمترین آثار بایزید در چند کتاب گرد آمدهاند که از جمله آنها می‌توان به «النور من کلمات ابی طیفور» اشاره کرد که شخصی به نام «عبدالرحمن بدوی» در کتاب شطحات الصوفیه خود آن را منتشر کرده است. همچنین کتابهایی از جمله «رساله احکام القضا و القدر» و «مسائل الرهبان» نیز متعلق به بایزید است.
آرامگاه بایزید بسطامی تزئینات پر تجمل و خیره کننده ندارد و نمای بسیار ساده آن، حکایت از وجود آرامگاه عارفی در زیر آن دارد که دارای یک پنجره آهنی هم هست. در زیر گنبد آرامگاه، قبر بایزید به چشم میخورد. بر روی قبر سنگ مرمرینی قرار دارد که با عباراتی از جمله مناجات مزین شده است. ناگفته نماند که جهانگردان و سفرنامه نویسان بسیاری از جمله ناصرخسرو و حمدالله مستوفی در سفرنامه هایشان به توصیف مقبره بایزید بسطامی در نزدیکی شاهرود پرداخته‌اند.
جاذبه های گردشگری مقبره بایزید بسطامی
در فاصله کمی از آرامگاه بایزید، مزاری با گنبد مخروطی و رُک وجود دارد که گفته می‌شود مزار امامزاده محمد، از فرزندان امام جعفر صادق در زیر آن قرار دارد. نقل است که امام او را به همراه بایزید برای هدایت مردم به بسطام فرستاده بود. از جمله مهمترین و قدیمی‌ترین آثار مجموعه آرامگاهی بایزید بسطامی، می‌توان به مسجد و مناره کناری آن اشاره کرد. همچنین این مسجد دارای دو شبستان است. شبستان بزرگتر مختص مردان و شبستان کوچکتر زنانه است. ساخت شبستان کوچک تر به دوره ایلخانی منسوب است. باید به این نکته اشاره کنیم که در واقع زیارت از مقبره اصلی زمان زیادی را از شما نمی‌گیرد و اکثر گردشگران برای بازدید از سایر قسمت‌های مجموعه که بسیار دیدنی و متنوع هستند، زمان بیشتری را صرف می‌کنند.
معماری دیدنی آرامگاه بایزید بسطامی
در معماری مجموعه آرامگاه بایزید آثاری از دوره‌های مختلف تاریخی از جمله صفویه، قاجاریه، ایلخانی و پهلوی دیده می‌شود. با وجود ساخت قسمت‌های مختلف اطراف آرامگاه بایزید بسطامی، خود آرامگاه تغییری نکرده است و تزئیناتی آن‌چنانی و مسحورکننده ندارد و عمارتی ساده محسوب می‌شود که تنها دارای یک پنجره آهنی است.
بسیاری از جهانگردان و سفرنامه نویسان از جمله ناصرخسرو و حمدالله مستوفی در سفرنامه‌های خود به توصیف مقبره بایزید پرداخته‌اند. سادگی بنای آرامگاه را می‌توان به زندگی عرفانی و شخصیت بایزید نسبت داد. سنگ قبر این عارف نامی از جنس مرمر و کریستال است و جملات معروفی از مناجات حضرت علی بر روی آن حک شده است.
ویژگی های جذاب آرامگاه بایزید بسطامی
این مسجد شامل دو شبستان است که شبستان بزرگتر به شبستان مردانه و شبستان کوچکتر به شبستان زنانه مشهور است. فضای موسوم به شبستان زنانه، مسجدی است از دوره ایلخانیان (اواخر قرن هشتم) که فضای هشتی مجاور آن در همین دوره یا اندکی بعد احداث شده است. روی یکی از دیوارهای مسجد نقوشی با تاریخ ۵۱۴ وجود دارد. خانیکوف به محرابی اشاره می‌کند که تاریخ ۶۶۰ داشته، ولی اینک اثری از آن باقی نمانده است. فریزِر که در ربع نخست سده نوزدهم میلادی (اوایل قرن سیزدهم) این مجموعه را دیده، به کتیبه‌ای با تاریخ ۶۹۹ در مسجد اشاره کرده است.
چرا باید از آرامگاه بایزید بسطامی دیدن کنیم؟
آرامگاه بایزید بسطامی یکی از قدیمی‌ترین آثار تاریخی مربوط به دوره ایلخانیان واقع در بسطام استان سمنان است. مجموعه آرامگاه بایزید بسطامی مجموعه باشکوهی است که با سبکی نامنظم و کهن طراحی شده و شامل جاذبه‌های تاریخی، طبیعی، مذهبی و عرفانی از جمله امامزاده محمد، خانقاه یا صومعه بایزید، مسجد بایزید، مدرسه شاهرخیه، و چندین آرامگاه و بخش‌های دیگر است. این بنا در مرکز شهر بسطام و در مجاورت مسجد جامع و مدرسه شاهرخیه قرار دارد و مهمترین اثر تاریخی این شهر محسوب می‌شود. سمنان مهد عارفان شهری است که سه عارف بزرگ تاریخ را به کشورمان هدیه داده است که آثار برجای مانده از آنها همچون گنجینه‌ای برای ما و فرهنگ ایران عزیزمان محسوب می‌شود. سه تن از عرفای بزرگی که می‌توان با افتخار از آنها یاد کرد بایزید بسطامی، ابوالحسن خرقانی و علاءالدوله سمنانی هستند که در میان آنها بایزید بسطامی در عالم عرفان می‌درخشد.